در سه دهه گذشته، ETFها (صندوق‌های قابل معامله در بورس) به یکی از ابزارهای اصلی سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی تبدیل شده‌اند. این ابزارهای مالی نوین با ویژگی‌هایی چون تنوع، نقدشوندگی و هزینه‌های پایین، دسترسی گسترده‌ای به سرمایه‌گذاران خرد و کلان ارائه کرده‌اند. از زمان معرفی اولین ETF در سال ۱۹۹۳ تا امروز، تاریخچه ETF شاهد تحولات چشمگیر و نوآوری‌های فراوانی بوده است. از ورود به بازار سهام و اوراق قرضه گرفته تا گسترش آن‌ها به دنیای رمزارزها، ETFها همواره در راستای پاسخگویی به نیازهای مختلف بازارها و سرمایه‌گذاران پیشرفته‌اند. در این مقاله، روند تکامل ETFها در طی ۳۰ سال گذشته را بررسی خواهیم کرد و نگاهی به آینده‌ای خواهیم داشت که این ابزارها ممکن است در آن ایفا کنند.
روند شکل‌گیری اولیه (۱۹۹۳–۱۹۹۹): تولد SPDR اولین ETF در آمریکا
تاریخچه ETF به‌طور رسمی از سال ۱۹۹۳ آغاز شد. در این سال، اولین صندوق قابل معامله در بورس (ETF) به نام SPDR (Standard & Poor’s Depositary Receipts) در ایالات متحده معرفی شد. این تحول در تاریخچه ETF، نقطه عطفی در تاریخ بازارهای مالی بود. SPDR به‌عنوان اولین ETF، نماینده‌ای از شاخص S&P 500 بود که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌داد که به‌راحتی به‌صورت یکجا در سهام شرکت‌های بزرگ ایالات متحده سرمایه‌گذاری کنند. این نوع صندوق‌ها که به‌طور خودکار عملکرد شاخص‌های اصلی بازار را ردیابی می‌کنند، ابزاری نوین و انقلابی برای دسترسی آسان به بازارهای گسترده بودند.
در ابتدای تاریخچه ETF، این محصول مالی به‌طور عمده برای سرمایه‌گذاران نهادی و بزرگ استفاده می‌شد، اما به‌سرعت جذابیت زیادی برای سرمایه‌گذاران خرد پیدا کرد. در این دوران، ETFها به دلیل کارمزد پایین‌تر نسبت به خرید مستقیم سهام و همچنین نقدشوندگی بالا، جایگاه خود را در میان انواع ابزارهای مالی پیدا کردند. تا سال ۱۹۹۹، تاریخچه ETF شاهد رشد سریع این ابزار بود و ETFهای جدیدی بر اساس شاخص‌های مختلف معرفی شدند.
گسترش ETFها (۲۰۰۰–۲۰۱۰): ورود شاخص‌های جهانی، اوراق قرضه و نسخه‌های فعال
دهه ۲۰۰۰ شاهد ورود ETFها به مرحله جدیدی از تحول بود. در این دوره، تاریخچه ETF گسترش یافت و دیگر محدود به سهام‌های داخلی آمریکا نماند. ETFها به شاخص‌های جهانی مانند MSCI Emerging Markets و FTSE All-World توسعه پیدا کردند، که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌داد که در بازارهای کشورهای در حال توسعه و بازارهای جهانی سرمایه‌گذاری کنند. این تغییرات در تاریخچه ETF باعث شد که این ابزار مالی دیگر تنها در دسترس سرمایه‌گذاران داخلی نباشد و سرمایه‌گذاران بین‌المللی هم از آن بهره‌مند شوند.
در این دوران، ETFهای اوراق قرضه نیز به بازار آمدند که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دادند تا به‌طور مستقیم در اوراق قرضه دولتی، شرکتی یا اوراق قرضه با ریسک بالاتر سرمایه‌گذاری کنند. این نوع از ETFها به‌ویژه برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال تنوع در سبد سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک بودند، جذابیت زیادی داشت.
در این دوره از تاریخچه ETF، اولین ETFهای فعال نیز معرفی شدند. این صندوق‌ها برخلاف صندوق‌های غیر فعال که تنها سعی می‌کنند عملکرد یک شاخص خاص را دنبال کنند، توسط مدیران سرمایه‌گذاری فعال مدیریت می‌شدند. این نوآوری در تاریخچه ETF به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای جذابیت داشت که می‌خواستند بر اساس تحلیل‌های بازار تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را اتخاذ کنند.
نوآوری و تنوع (۲۰۱۰–۲۰۲۰): به‌وجود آمدن ETFهای ارزی، شاخصی و اولین ETF فیوچرز
در دهه ۲۰۱۰، تاریخچه ETF شاهد نوآوری‌های جدید و گسترش تنوع محصولات بود. یکی از تحولات مهم در این دوره، ورود ETFهای ارزی بود. این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دادند که بدون نیاز به خرید مستقیم ارزهای خارجی، در نوسانات ارزی سرمایه‌گذاری کنند. این نوآوری در تاریخچه ETF به‌ویژه برای کسانی که به دنبال مدیریت ریسک ارزی بودند، فرصتی جدید را فراهم کرد.
همچنین، در این دوره، ETFهای مرتبط با کالاها مانند نفت و طلا نیز معرفی شدند. این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دادند که به‌طور غیرمستقیم در کالاهای مختلف سرمایه‌گذاری کنند. برای مثال، ETFهایی که به‌طور خاص در قیمت نفت یا طلا سرمایه‌گذاری می‌کردند، به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دادند که بدون نیاز به خرید فیزیکی این کالاها، در تغییرات قیمت آن‌ها بهره‌مند شوند.
تاریخچه ETF همچنین شاهد اولین ETFهای فیوچرز بود که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دادند که در قراردادهای آتی دارایی‌هایی همچون نفت، طلا یا حتی شاخص‌های سهام سرمایه‌گذاری کنند. این محصولات به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای که به دنبال استفاده از استراتژی‌های پیچیده‌تر بودند، جذابیت داشتند.
ورود ETF رمزارز (۲۰۲۱–۲۰۲۳): آغاز ProShares BITO و فایل‌های وینکلوس
با ورود رمزارزها به دنیای مالی سنتی، تاریخچه ETF یک تغییر اساسی را تجربه کرد. در سال ۲۰۲۱، اولین ETF بیت‌کوین فیوچرز تحت عنوان ProShares BITO به بازار آمد. این تحول در تاریخچه ETF نشان‌دهنده پذیرش رمزارزها در سیستم مالی سنتی بود و به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌داد که بدون خرید مستقیم بیت‌کوین، در آن سرمایه‌گذاری کنند. این گام در تاریخچه ETF، نشان‌دهنده تحول در بازارهای مالی بود که به‌طور سنتی به دارایی‌های دیجیتال نگاه منفی داشتند.
از دیگر اتفاقات مهم در تاریخچه ETF، می‌توان به ورود ETFهای وینکلوس اشاره کرد. این ETFها به‌ویژه برای سرمایه‌گذارانی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در اتریوم و دیگر رمزارزها بودند، جذابیت زیادی داشتند. این روند نشان‌دهنده گسترش سریع پذیرش دارایی‌های دیجیتال در دنیای مالی سنتی بود.
عصر اسپات رمزارز (۲۰۲۳–۲۰۲۵): تایید ETF بیت‌کوین و اتریوم اسپات در آمریکا
در سال ۲۰۲۳، تاریخچه ETF شاهد یکی از مهم‌ترین تحولات خود بود. ETFهای اسپات بیت‌کوین و اتریوم در ایالات متحده تایید شدند. این تاییدات که به‌عنوان گامی مهم در تاریخچه ETF شناخته می‌شود، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که به‌طور مستقیم در دارایی‌های دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند، بدون نیاز به خرید و نگهداری رمزارزها. این تحول در تاریخچه ETF همچنین نشان‌دهنده تحول بیشتر در پذیرش رمزارزها به‌عنوان دارایی‌های معتبر در سیستم مالی جهانی است.
با تایید ETFهای اسپات، سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌راحتی و بدون نگرانی از مسائل فنی، در بیت‌کوین و اتریوم سرمایه‌گذاری کنند. این تحول در تاریخچه ETF، زمینه‌ساز گسترش استفاده از رمزارزها در میان نهادهای مالی و سرمایه‌گذاران بزرگ است و می‌تواند به‌طور چشمگیری به افزایش اعتبار رمزارزها در بازارهای جهانی کمک کند.
جمع‌بندی تاریخی: چگونگی تثبیت جایگاه ETF به‌عنوان ابزار مالی معتبر
تاریخچه ETF در ۳۰ سال گذشته به‌وضوح نشان‌دهنده رشد و تحول این ابزار مالی است. از آغاز در سال ۱۹۹۳ تا امروز، ETFها توانسته‌اند جایگاه خود را به‌عنوان ابزاری معتبر و کارآمد در بازارهای مالی تثبیت کنند. این ابزار با توسعه در زمینه‌های مختلف از جمله سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزها و رمزارزها، به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری در سطح جهانی تبدیل شده است.
در آینده، تاریخچه ETF ممکن است شاهد ورود محصولات جدیدتری باشد که به‌ویژه در زمینه‌های نوین مانند دارایی‌های دیجیتال و بازارهای نوظهور به گسترش خود ادامه دهند. با توجه به ویژگی‌های منحصر به‌فرد ETFها از جمله تنوع، نقدشوندگی و هزینه‌های پایین، این ابزار مالی به‌طور گسترده‌ای در دسترس انواع مختلف سرمایه‌گذاران قرار خواهد گرفت و در تاریخچه ETF به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالی آینده شناخته خواهد شد.
برای اطلاعات بیشتر و درک بهتر از چگونگی استفاده از ETFها در دارایی‌های دیجیتال و راه‌های مختلف سرمایه‌گذاری، می‌توانید به سایت سیمکس مراجعه کنید.
