ETF یا ETP: راهنمای جامع سرمایه‌گذاری در دنیای رمزارزها

بازار رمزارزها به سرعت در حال بلوغ است و دیگر فقط به خرید مستقیم بیت‌کوین یا اتریوم از صرافی‌ها محدود نمی‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران، به ویژه نهادهای مالی و افراد با دیدگاه بلندمدت، به دنبال راه‌هایی هستند که بدون درگیر شدن با پیچیدگی‌های نگهداری رمزارزها (مانند کیف پول‌های دیجیتال و کلیدهای خصوصی)، از پتانسیل رشد این دارایی‌ها بهره‌مند شوند. در این میان، دو ابزار مالی در بورس‌های سنتی به نام‌های ETF (Exchange Traded Fund) و ETP (Exchange Traded Product) مطرح شده‌اند. اما دقیقاً تفاوت این دو چیست و کدام یک برای سرمایه‌گذاری شما در رمزارزها مناسب‌تر است؟ بیایید نگاهی جامع‌تر به این موضوع بیندازیم و به این سوال اصلی پاسخ دهیم: ETF یا ETP؟

 ETF و ETP چیست؟

برای اینکه بتوانیم انتخابی آگاهانه داشته باشیم، ابتدا باید با ماهیت اصلی هر یک از این ابزارها آشنا شویم. در بحث ETF یا ETP، درک تعاریف اولیه بسیار مهم است.

ETF (صندوق قابل معامله در بورس)

ETF نوعی صندوق سرمایه‌گذاری است که در بورس معامله می‌شود، دقیقاً مانند سهام یک شرکت. ایده اصلی ETF این است که به سرمایه‌گذاران اجازه دهد تا سبدی از دارایی‌ها را با یک معامله واحد خریداری کنند. این سبد می‌تواند شامل سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه، کالاها و اخیراً حتی رمزارزها باشد. وقتی از ETF یا ETP صحبت می‌کنیم، ETF به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های ETP، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در زمینه رمزارزها، یک ETF بیت‌کوین یا ETF اتریوم تلاش می‌کند تا عملکرد قیمتی رمزارز پایه را دنبال کند. این کار معمولاً به دو روش انجام می‌شود:

• ETF با پشتوانه فیزیکی (Spot ETF): این نوع ETF به طور مستقیم رمزارز واقعی (مثلاً بیت‌کوین) را خریداری و نگهداری می‌کند. این مدل به دلیل اینکه مستقیماً با دارایی پایه مرتبط است، برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال نزدیک‌ترین بازتاب قیمت رمزارز هستند، جذابیت بیشتری دارد. اولین ETFهای اسپات بیت‌کوین در اوایل سال ۲۰۲۴ در ایالات متحده تأیید شدند که نقطه عطفی برای ورود رمزارزها به بازارهای مالی سنتی محسوب می‌شود.
• ETF مبتنی بر قراردادهای آتی (Futures ETF): این ETFها به جای خرید مستقیم رمزارز، روی قراردادهای آتی رمزارز معامله می‌کنند. این بدان معناست که ETF در واقع دارایی اصلی را نگه نمی‌دارد، بلکه روی نوسانات قیمت آن شرط می‌بندد. اگرچه این نوع ETF دسترسی به بازار رمزارز را فراهم می‌کند، اما ممکن است به دلیل پیچیدگی‌های قراردادهای آتی، همیشه به طور کامل عملکرد قیمت رمزارز پایه را دنبال نکند (چیزی که به آن “Basis Risk” یا ریسک مبنا گفته می‌شود).

یکی از ویژگی‌های کلیدی ETFها، نظارت سخت‌گیرانه نهادهای مالی بر آن‌هاست. این نظارت می‌تواند شامل شفافیت در مورد دارایی‌های صندوق، گزارش‌دهی منظم، و رعایت قوانین اوراق بهادار باشد که به افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران کمک می‌کند.

ETP (محصول قابل معامله در بورس)

ETP یک اصطلاح بسیار گسترده‌تر است که شامل تمام محصولات قابل معامله در بورس می‌شود، از جمله ETFها، ETNها (Exchange Traded Notes) و ETCها (Exchange Traded Commodities). به عبارت ساده‌تر، هر ETF یک ETP است، اما هر ETP لزوماً یک ETF نیست! در بحث ETF یا ETP، این نکته تفاوت اساسی است.

در دنیای رمزارزها، ETPهای رمزارزی به خصوص در بازار اروپا رایج‌تر هستند. تفاوت اصلی آن‌ها با ETFهای کلاسیک، اغلب در ساختار حقوقی و نوع پشتوانه دارایی است:

• پشتوانه فیزیکی: اکثر ETPهای رمزارزی، به ویژه آنهایی که در اروپا محبوبیت دارند، به طور مستقیم با رمزارز واقعی پشتیبانی می‌شوند. این بدان معناست که برای هر واحد ETP، مقدار مشخصی از رمزارز پایه (مثلاً بیت‌کوین) در انبارهای امن نگهداری می‌شود. این ویژگی برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال کاهش ریسک ناشی از مشتقات هستند، جذاب است.
• تنوع بیشتر: بازار ETPها اغلب تنوع بیشتری در محصولات ارائه می‌دهد. ممکن است ETPهایی برای رمزارزهای کمتر شناخته شده، سبدهایی از چندین رمزارز (Multi-Crypto ETPs) یا حتی ETPهایی که به صورت اهرمی (Leveraged) یا معکوس (Inverse) معامله می‌شوند، پیدا کنید که امکان استراتژی‌های پیچیده‌تر سرمایه‌گذاری را فراهم می‌کند. بنابراین در انتخاب ETF یا ETP، اگر به دنبال تنوع هستید، ETPها دست بازتری به شما می‌دهند.

 تفاوت‌های کلیدی بین ETF و ETP

برای انتخاب بین ETF یا ETP در سرمایه‌گذاری رمزارزها، درک تفاوت‌های آن‌ها حیاتی است:

ETF یا ETP، کدام یک بهتر است؟

انتخاب بین ETF یا ETP کاملاً به اهداف، ریسک‌پذیری و افق زمانی سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد. هیچ گزینه “همیشه بهتری” وجود ندارد و هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:

• اگر به دنبال قرار گرفتن مستقیم و شفاف در معرض رمزارز هستید: ETPها با پشتوانه فیزیکی (که اغلب در اروپا یافت می‌شوند) گزینه مناسب‌تری هستند. این ابزارها معمولاً به دقت عملکرد رمزارز پایه را بازتاب می‌دهند و شما می‌دانید که پشتوانه سرمایه‌گذاری شما رمزارز واقعی است.
• برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت، حفظ قانونی و سهولت دسترسی در حساب‌های مالی سنتی: ETFها، به ویژه ETFهای اسپات که در حال حاضر در بازارهای بزرگی مانند آمریکا در دسترس هستند، گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شوند. نظارت دقیق‌تر و پذیرش گسترده‌تر در نهادهای مالی، به آن‌ها اعتبار بیشتری می‌بخشد.
• برای استراتژی‌های سرمایه‌گذاری تاکتیکی یا متنوع‌تر: ETPها می‌توانند انعطاف‌پذیری بیشتری را فراهم کنند. اگر به دنبال اهرم، سرمایه‌گذاری معکوس، یا دسترسی به سبد گسترده‌تری از رمزارزها هستید، ممکن است در میان ETPها گزینه‌های بیشتری بیابید.

جمع‌بندی نهایی

هر دو ابزار، امکان سرمایه‌گذاری امن‌تر و قانونی در رمزارزها را فراهم می‌کنند، بدون نیاز به مدیریت کلیدهای خصوصی یا کیف پول دیجیتال که می‌تواند برای بسیاری از سرمایه‌گذاران، به ویژه افراد تازه کار، دلهره‌آور باشد. پس در نهایت، انتخاب بین ETF یا ETP به اولویت‌های شما باز می‌گردد.

• اگر به دنبال امنیت قانونی، ثبات بیشتر و مسیری برای رشد بلندمدت هستید: به احتمال زیاد ETF، به ویژه انواع اسپات آن، انتخاب بهتری برای شما خواهد بود.
• اگر به دنبال تنوع بیشتر در دارایی‌های رمزارزی، نزدیکی حداکثری به قیمت واقعی رمزارز و دسترسی به طیف وسیع‌تری از استراتژی‌ها هستید: ETP می‌تواند گزینه مناسب‌تری باشد.

نکته حیاتی: همیشه پیش از هر گونه سرمایه‌گذاری، بررسی کنید که محصول مورد نظر (ETF یا ETP) با رمزارز واقعی پشتیبانی می‌شود یا خیر و تحت قوانین کدام کشور قرار دارد. این جزئیات تأثیر مستقیمی بر میزان ریسک و بازدهی بالقوه سرمایه‌گذاری شما خواهد داشت.

تیم سیمکس در کنار شماست تا در این انتخاب، از صفر تا صد مسیر را همراهی کرده و شما را راهنمایی کند. در صورتی که سوالی در خصوص ساختار ایجاد ETFهای رمزارزی و سرمایه‌گذاری روی این ابزار نوین در ایران را دارید، می‌توانید مقاله «تفاوت سیمکس با صرافی‌ها» را مطالعه فرمایید. این مقاله به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از جایگاه سیمکس در اکوسیستم مالی ایران و تفاوت‌های آن با پلتفرم‌های سنتی مبادله رمزارز داشته باشید.