ETF بیت‌کوین و ETF اتریوم؟ مقایسه ساختار، مزایا و نقش هرکدام در سرمایه‌گذاری دیجیتال

در دنیای پویای سرمایه‌گذاری‌های دیجیتال، صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) برای دارایی‌های رمزارزی، فرصتی بی‌نظیر برای سرمایه‌گذاران فراهم آورده‌اند تا بدون پیچیدگی‌های نگهداری مستقیم رمزارزها، در این بازار نوین سهیم شوند. در سال ۲۰۲۴، تأیید ETFهای بیت‌کوین و اتریوم توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) نقطه عطفی در همگرایی بازارهای مالی سنتی و دیجیتال بود. اما انتخاب بین ETF بیت‌کوین و ETF اتریوم نیازمند درک عمیق تفاوت‌های کلیدی آن‌هاست. در ادامه به مقایسه‌ای جامع از ساختار، مزایا، ریسک‌ها و کاربردهای این دو ابزار مالی پیشرو می‌پردازد تا به شما در اتخاذ تصمیمی آگاهانه کمک کند.

 ETF بیت‌کوین و اتریوم

برای درک بهتر مقایسه میان این دو ابزار مالی، ابتدا به تعاریف پایه و نقش هر یک در اکوسیستم مالی می‌پردازیم:

• ETF (صندوق قابل معامله در بورس): یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری است که سهام آن در بورس معامله می‌شود و معمولاً عملکرد یک دارایی پایه (مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها یا در اینجا رمزارزها) را دنبال می‌کند. ETFها به دلیل شفافیت، نقدشوندگی بالا (امکان خرید و فروش در طول روز معاملاتی) و سهولت تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری، ابزاری محبوب برای سرمایه‌گذاران به شمار می‌روند. ETF بیت‌کوین و ETF اتریوم این مزایا را برای بازار دارایی‌های دیجیتال به ارمغان می‌آورند و نیاز به مدیریت مستقیم دارایی‌های دیجیتال (مانند راه‌اندازی کیف پول و امنیت آن) را از بین می‌برند.
• بیت‌کوین (Bitcoin): اولین و بزرگترین رمزارز جهان از نظر ارزش بازار است که در سال ۲۰۰۹ به عنوان یک سیستم پول نقد الکترونیکی همتا به همتا معرفی شد. بیت‌کوین با عرضه محدود ۲۱ میلیون واحد و ماهیت غیرمتمرکز خود، اغلب به عنوان “طلای دیجیتال” یا یک ذخیره ارزش در برابر تورم و نوسانات بازارهای سنتی شناخته می‌شود. فلسفه اصلی آن ایجاد یک سیستم مالی مستقل از کنترل دولت‌ها و نهادهای مرکزی است. سرمایه‌گذاران به بیت‌کوین به عنوان یک دارایی بلندمدت برای حفظ ثروت نگاه می‌کنند و ETF بیت‌کوین این امکان را برایشان فراهم می‌کند.
• اتریوم (Ethereum): پلتفرمی مبتنی بر بلاک‌چین که در سال ۲۰۱۵ معرفی شد. اتریوم فراتر از یک رمزارز ساده عمل می‌کند؛ توکن اصلی آن، اتر (ETH)، نه تنها یک ارز دیجیتال است، بلکه سوخت لازم برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) در شبکه اتریوم محسوب می‌شود. این پلتفرم نقش محوری در نوآوری‌های کلیدی مانند مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTs) و مفهوم وب ۳.۰ (Web3) ایفا می‌کند. اتریوم به عنوان ستون فقرات اقتصاد دیجیتال آینده شناخته می‌شود و سرمایه‌گذاران آن به دنبال مشارکت در رشد این اکوسیستم فناورانه هستند که ETF اتریوم راهی برای آن است.

ساختار و انواع ETFهای بیت‌کوین و اتریوم

ETF بیت‌کوین و ETF اتریوم، هر دو ابزاری ساده و امن را برای سرمایه‌گذاری در بازار رمزارز فراهم می‌آورند و نیاز به تعامل مستقیم با صرافی‌های رمزارزی یا نگرانی‌های امنیتی مربوط به کیف‌پول‌های دیجیتال را از بین می‌برند.

• ETFهای بیت‌کوین:
  • ETFهای اسپات بیت‌کوین: این صندوق‌ها مستقیماً بیت‌کوین فیزیکی را خریداری و نگهداری می‌کنند و به این ترتیب، قیمت بیت‌کوین را با دقت بالاتری دنبال می‌کنند. این نوع از ETF بیت‌کوین پس از سال‌ها انتظار، سرانجام در ژانویه ۲۰۲۴ توسط SEC تأیید شدند و راه را برای ورود سرمایه‌های نهادی بزرگ هموار کردند.
  • ETFهای آتی بیت‌کوین: این ETF بیت‌کوین به جای نگهداری مستقیم بیت‌کوین، در قراردادهای آتی بیت‌کوین سرمایه‌گذاری می‌کنند. این نوع از ETF بیت‌کوین پیش‌تر و از سال ۲۰۲۱ توسط SEC تأیید شده بودند، اما به دلیل تفاوت در ساختار (مبتنی بر قراردادهای آتی و نه دارایی فیزیکی)، ممکن است انحراف کوچکی از قیمت لحظه‌ای بیت‌کوین داشته باشند.
• ETFهای اتریوم:
  • ETFهای اسپات اتریوم: این صندوق‌ها مستقیماً اتر (ETH) را خریداری و نگهداری می‌کنند. تأیید این ETF اتریوم توسط SEC در جولای ۲۰۲۴ صورت گرفت که نشان‌دهنده به رسمیت شناختن فزاینده پتانسیل اتریوم در بازار مالی است. انتظار می‌رود این تأیید، جریان‌های سرمایه قابل توجهی را به سمت اتریوم جذب کند.
  • ETFهای آتی اتریوم: مشابه ETF بیت‌کوین آتی، این صندوق‌ها نیز در قراردادهای آتی مرتبط با قیمت اتریوم سرمایه‌گذاری می‌کنند. این‌ها نیز پیش از تأیید ETF اتریوم اسپات در دسترس بودند.

دارایی‌های پایه و کاربردها

اصلی‌ترین تفاوت میان ETF بیت‌کوین و ETF اتریوم در دارایی پایه و فلسفه کاربردی آن‌ها نهفته است که مستقیماً بر اهداف و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری تأثیر می‌گذارد:

• ETF بیت‌کوین (تمرکز بر ذخیره ارزش): تمرکز اصلی این ETF بر نقش بیت‌کوین به‌عنوان یک پوشش در برابر تورم، حفاظت از دارایی و طلای دیجیتال است. بیت‌کوین به دلیل عرضه محدود و ماهیت غیرمتمرکز، اغلب به عنوان یک پناهگاه امن در برابر بی‌ثباتی‌های اقتصادی یا کاهش ارزش پول فیات دیده می‌شود. سرمایه‌گذاران این ETF بیت‌کوین اغلب به دنبال سرمایه‌گذاری در یک دارایی با سابقه طولانی‌تر، پذیرش گسترده‌تر و نوسانات نسبتاً پیش‌بینی‌پذیرتر (در مقایسه با سایر آلت‌کوین‌ها) هستند. این ویژگی باعث می‌شود ETF بیت‌کوین برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کارتر که به دنبال یک دارایی “باثبات‌تر” در فضای رمزارزها هستند، مناسب‌تر باشد. برای مقایسه دقیق‌تر، می‌توانید مقاله مقایسه ETF بیت‌کوین و ETF طلا را مطالعه کنید.
• ETF اتریوم (تمرکز بر نوآوری و اکوسیستم): این ETF بر اتریوم تمرکز دارد که نه تنها یک ارز است، بلکه پلتفرمی پویا برای نوآوری‌های فناورانه محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاری در اتریوم به معنی ورود به حوزه‌هایی مانند مالی غیرمتمرکز (DeFi) که سیستم‌های مالی بدون واسطه را ممکن می‌سازد، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTs) که انقلابی در مالکیت دارایی‌های دیجیتال ایجاد کرده‌اند، و توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) در بستر بلاک‌چین اتریوم است. این ETF اتریوم برای سرمایه‌گذارانی که به پتانسیل رشد تکنولوژیک بلاک‌چین، نوآوری‌های آینده‌نگر و اقتصاد دیجیتال غیرمتمرکز اعتقاد دارند، جذاب‌تر هستند. آن‌ها تمایل دارند ریسک بیشتری را برای پتانسیل بازدهی بالاتر در اکوسیستم در حال تحول اتریوم بپذیرند.

بلوغ بازار و عملکرد

بلوغ بازار و میزان دارایی تحت مدیریت (AUM) دو شاخص مهم برای سنجش میزان پذیرش و اعتماد سرمایه‌گذاران به ETF بیت‌کوین و ETF اتریوم در بازار هستند:

• ETFهای بیت‌کوین: پیشرو و باثبات: از زمان آغاز به کار ETF بیت‌کوین اسپات در ژانویه ۲۰۲۴، این صندوق‌ها رشد چشمگیری را تجربه کرده‌اند. تا دسامبر ۲۰۲۴، مجموع AUM (دارایی تحت مدیریت) آن‌ها به رقمی قابل توجه معادل ۱۲۹ میلیارد دلار رسید. این ارقام نه تنها نشان‌دهنده عطش بازار برای دسترسی آسان به بیت‌کوین است، بلکه بلوغ و وضعیت پایدارتر ETF بیت‌کوین در بازار را نیز تأیید می‌کند. این ETFها حجم معاملات بالایی دارند و نقدشوندگی آن‌ها در سطح بالایی قرار دارد که برای سرمایه‌گذاران نهادی اهمیت زیادی دارد.
• ETFهای اتریوم: در حال رشد و با پتانسیل بالا: با تأیید در جولای ۲۰۲۴، ETF اتریوم اسپات دیرتر وارد میدان شده‌اند. تا دسامبر ۲۰۲۴، AUM آن‌ها به ۱۴ میلیارد دلار رسید. این تفاوت قابل توجه در AUM نشان می‌دهد که ETF اتریوم در مقایسه با ETF بیت‌کوین، هنوز در فاز اولیه رشد و جلب توجه سرمایه‌گذاران هستند. با این حال، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که با افزایش آگاهی و توسعه بیشتر اکوسیستم اتریوم، ETF اتریوم نیز در سال‌های آتی (مانند سال ۲۰۲۵) جریان‌های سرمایه قابل توجهی را جذب کرده و رشد چشمگیری را تجربه کنند.

ریسک‌ها و محیط نظارتی

هر دو نوع ETF بیت‌کوین و ETF اتریوم با ریسک‌های خاص خود مواجه هستند، اما تفاوت‌هایی در ماهیت این ریسک‌ها وجود دارد که باید مد نظر قرار گیرد:

• ریسک‌های نظارتی: فضای نظارتی برای رمزارزها همچنان در حال تکامل است و تغییر در قوانین و مقررات می‌تواند بر قیمت و دسترسی به این ETFها تأثیر بگذارد. با این حال، به دلیل اینکه اتریوم می‌تواند به عنوان یک اوراق بهادار (security) نیز طبقه‌بندی شود (برخلاف بیت‌کوین که اغلب یک کالا (commodity) محسوب می‌شود)، ممکن است ETF اتریوم با چالش‌های نظارتی پیچیده‌تری روبه‌رو باشد. این عدم قطعیت قانونی می‌تواند بر احساسات بازار و در نتیجه عملکرد ETF اتریوم تأثیر بگذارد.
• ریسک‌های فنی و زیست‌محیطی: هر دو شبکه بیت‌کوین و اتریوم ممکن است در معرض حملات سایبری، باگ‌های نرم‌افزاری یا مشکلات مقیاس‌پذیری قرار گیرند. همچنین، نگرانی‌های زیست‌محیطی مربوط به مصرف انرژی در شبکه‌های اثبات کار (مانند بیت‌کوین) یا چالش‌های مربوط به انتقال اتریوم به اثبات سهام (Proof of Stake) نیز می‌تواند ریسک‌هایی را برای ETF بیت‌کوین و ETF اتریوم ایجاد کند.
• پیچیدگی اکوسیستم اتریوم: ETF اتریوم به دلیل اکوسیستم پیچیده‌اش—شامل امکان فورک شدن شبکه (ایجاد نسخه‌های جدید از بلاک‌چین که می‌تواند به سردرگمی و تقسیم ارزش منجر شود)، وضعیت قانونی نامشخص DAppها و تغییرات مداوم پروتکل—با چالش‌های نظارتی و فنی بیشتری روبه‌روست. این پیچیدگی می‌تواند ریسک‌های خاص خود را برای ETF اتریوم به همراه داشته باشد. در مقابل، ETF بیت‌کوین اگرچه ذاتاً پرنوسان است، اما از نظر فنی، به دلیل سادگی و قدمت بیشتر پروتکل بیت‌کوین، ریسک کمتری دارد و کمتر در معرض تغییرات بنیادی پروتکلی قرار می‌گیرد.

نمونه‌های جهانی از ETF بیت‌کوین و ETF اتریوم

با توجه به تأیید اخیر SEC، چندین ETF بیت‌کوین و ETF اتریوم برجسته در بازار فعال شده‌اند یا در حال راه‌اندازی هستند که نشان‌دهنده علاقه و رقابت شدید در این حوزه است:

• ETFهای بیت‌کوین:
  • iShares Bitcoin Trust (IBIT): از غول مدیریت دارایی، بلک‌راک (BlackRock)، که به سرعت به یکی از بزرگترین و پرمعامله‌ترین ETF بیت‌کوین تبدیل شد.
  • Grayscale Bitcoin Trust (GBTC): قدیمی‌ترین و بزرگترین تراست بیت‌کوین که به یک ETF بیت‌کوین اسپات تبدیل شد و نقش مهمی در تأیید سایر ETFها داشت.
  • Fidelity Wise Origin Bitcoin Trust (FBTC): از فیدلیتی (Fidelity)، یکی دیگر از بازیگران اصلی در صنعت مالی.
  • ARK 21Shares Bitcoin ETF (ARKB): حاصل همکاری آرک اینوست (Ark Invest) به رهبری کتی وود و ۲۱ شیرز (21Shares).
• ETFهای اتریوم:
  • Fidelity Ethereum Fund (FETH): از فیدلیتی.
  • Bitwise Ethereum ETF (ETHW): از بیت‌وایز.
  • Grayscale Ethereum Trust (ETHE): نیز در حال طی کردن فرآیند تبدیل شدن به یک ETF اتریوم اسپات است.
  • علاوه بر این، شرکت‌های بزرگی مانند VanEck و خود بلک‌راک نیز در حال آماده‌سازی برای راه‌اندازی ETF اتریوم اسپات هستند که نشان‌دهنده اطمینان آن‌ها به آینده این دارایی است.

نتیجه‌گیری

هر دو نوع ETF می‌توانند نقش مهمی در آینده همگرایی بین بازارهای سنتی و دیجیتال ایفا کنند و به دموکراتیزه شدن دسترسی به دارایی‌های رمزارزی کمک کنند. اما برای اتخاذ تصمیمی آگاهانه و موفق، ضروری است که تحقیقات کامل انجام دهید و اهداف خود را به وضوح تعریف کنید. همیشه توصیه می‌شود قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری، با یک متخصص مالی مشورت کنید تا مطمئن شوید که انتخاب شما با وضعیت مالی و اهداف سرمایه‌گذاری‌تان همسو است.